Zekât Şartları
Zekât, İslam'ın beş temel ibadetinden biri olup, Müslümanların mal varlıklarının belirli bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vermelerini gerektiren mali bir yükümlülüktür. Zekâtın farz olması için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar, ilmihal dilinde "vücub şartları" ya da "zekâtın farziyetinin şartları" olarak adlandırılır.
Mükellef ile İlgili Zekât Şartları
Zekâtın farz olabilmesi için mükellefin bazı şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır: - Müslüman Olmak: Zekât, yalnızca Müslümanlara farz kılınmış bir ibadettir. Gayrimüslimler, zekâtla yükümlü değildir.
- Akıl ve Buluğ: Zekât, akıl sahibi ve ergenlik çağına ulaşmış Müslümanlara farzdır. Ancak, fakihler arasında bu konuda farklı görüşler bulunmaktadır. Çoğunluğa göre, çocukların ve akıl hastalarının mallarından da zekât verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, velileri ya da vasileri bu yükümlülüğü yerine getirir.
- Hür Olmak: Zekât, özgür bireylere farzdır. Köleler, zekâtla yükümlü değildir.
Mal ile İlgili Zekât Şartları
Zekâtın verilebilmesi için malın bazı şartları taşıması gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır: - Tam Mülkiyet: Zekâta tabi olan mal, kişinin tam mülkiyetinde olmalıdır. Başka bir deyişle, mal üzerinde tam tasarruf yetkisi bulunmalıdır.
- Artıcı Özellik: Zekâta tabi olan malın artıcı bir özelliğe sahip olması gerekir. Yani, malın kendiliğinden değer kazanması veya getiri sağlaması gerekmektedir.
- Nisab Miktarına Ulaşmak: Zekâtın farz olması için malın belirli bir miktara, yani nisaba ulaşması gerekmektedir. Nisab miktarı, altın, gümüş ve diğer mallar için farklılık gösterebilir.
- Üzerinden Bir Yıl Geçmesi: Zekâta tabi olan malın üzerinden bir yıl geçmiş olmalıdır. Bu süreye "havelânü'l-havl" denir.
- Temel İhtiyaçların Fazlası: Zekât, kişinin temel ihtiyaçlarının ve borçlarının dışında kalan mal varlığı üzerinden verilir.
Zekâta Tabi Olmayan Mallar
Belirli bir sahibi olmayan mallar zekâta tabi değildir. Bu mallar şunlardır: - Kamu Malları: Halkın yararına sunulan mallar, herkesin kullanımına sunulan kamu malları zekâta tabi değildir. Örneğin, devletin gelirlerinden elde edilen mallar, belirli bir maliki olmadığından zekâta tabi olmaz.
- Hayır Kuruluşlarına Vakfedilen Mallar: Fakir, yetim ve kimsesizlerin doyurulmasında, eğitiminde, cami, mescid, yol ve köprü yapımında kullanılan vakıf malları zekâta tabi değildir.
Zekât, İslam toplumunda sosyal adaletin sağlanmasına ve dayanışmanın güçlenmesine hizmet eden önemli bir ibadettir. Yukarıda belirtilen şartlar, zekâtın farz olması için gerekli olan temel koşullardır. Bu şartlar yerine getirildiğinde, Müslümanlar, mallarının belirli bir kısmını ihtiyaç sahiplerine vererek hem dini bir yükümlülüğü yerine getirmiş olurlar hem de toplumsal dayanışmaya katkıda bulunurlar.
|
Serâçe
21 Temmuz 2024 PazarMükellef olma şartlarından akıl ve buluğ şartına göre, ergenlik çağına ulaşan bir çocuğun malı varsa velisi mi zekât vermek zorunda? Bu konuda farklı görüşler olduğunu belirtmişsiniz, çocukların mallarından da zekât verilmesi gerektiğini söyleyen çoğunluk görüşü nasıl uygulanıyor?
Cevap yazAdmin
21 Temmuz 2024 PazarMerhaba Serâçe,
Sorduğunuz konu gerçekten önemli ve çoğu kişinin kafasını karıştıran bir mesele. Geleneksel fıkhî görüşlere göre, ergenlik çağına ulaşan bir çocuğun malı varsa ve bu mal zekât nisabına ulaşıyorsa, çocuğun velisi bu maldan zekât vermekle yükümlü olabiliyor. Ancak, bu konuda farklı mezheplerin ve görüşlerin olduğunu da belirtmek gerekiyor.
Örneğin, Hanefi mezhebinde, büyüklere farz olan zekât, ergen çocuklar için de geçerlidir ve velileri bu zekâtı ödemek zorundadır. Malın sahibi çocuk olsa da zekâtın verilmesi gerekir. Diğer yandan, bazı görüşlere göre, ergen çocuğun malından zekât verilmesi gerekmeyebilir, bu durumda zekât vermek zorunlu değildir.
Bu nedenle, uygulamada velilerin kendi mezheplerine ve dini görüşlerine göre hareket etmeleri önerilir. En doğru bilgiyi almak için bir dini uzmana veya müftülüğe başvurmak her zaman iyi bir seçenek olabilir.
Umarım açıklayabilmişimdir. Başka sorularınız olursa seve seve yardımcı olurum.
Selamlar,