Paranın Zekatı

Fülus [bakır] paraların kıymetleri nisabı bulunca, zekat olarak, bu fülusun oranının kırkta birini gümüş olarak vermek gerekir. Bakır paranın zekatı, aynı değerde bakır paradan verilmez, gümüş şeklinde verilmesi gerekir. İmam-ı Ebu Yusuf hazretleri buyurdu ki: Toprak sahiplerinden uşur ve zekat olarak, altın ve gümüş almak yerine, başka akçe almak haram olur. Her ne kadar bunlar, herkesin bildiği damgalı paraysa da, altın değil, bakır paradır.

Altın ve gümüş değeri taşımayan, kullanılan para ile zekat verilmez. Zekat, ya altın yada gümüş, veya ticareti yapılan maldan verilir. İmam-ı Nesefi hazretleri buyuruyor ki: Bir zengin, bir fakire yemek yedirirse, zekat vermiş olmaz. Zekat için altın ve gümüş yerine, bunların değeri kadar olan ticaret malı vermek uygundur. Elbise işiyle uğraşan birisi, ticaretini yaptığı elbiseden yada değeri kadar altın, gümüş verir.

Beş deveye sahip olan, bir koyun verir. 24 deveye sahip olan dört koyun, 25’ten 35’e kadar olan deve için, iki yaşında bir yavru dişi deve verilir. 36’dan 45’e kadar, üç yaşında dişi deve yavrusu verilir. 46’dan 60’a kadar, yük taşıyabilecek, dört yaşında dişi deve verilir. Bundan daha fazlası için de, yine belli miktarlarda dişi deve verilir. Zekat, erkek deve olarak verilmez. Erkek develerin zekatı bile dişi deve olarak verilir. Dişi deveye sahip değilse değeri kadar altın yada gümüş verilir. Başka bir mal verilmez.

Niçin dişi deve verilmesi gereksinim duyulduğu bilinmemektedir. Deveye binilir, eti yenir, yük taşır. Dişi devenin erkek deveden farkı, süt verip, yavru doğurmasıdır ancak dişi deve, erkek deve olmadan yavru doğuramaz. Bu olaya rağmen dinimiz erkek deveyi zekat olarak vermeyi uygun görmez. Bir bakkal sattığı mallardan zekat verebilir ancak konfeksiyon malından zekat veremez.

Bir konfeksiyoncu da, ceket pantolon gibi sattığı mallardan zekat verebilir, ancak pirinç, yağ gibi bakkalların sattığı mallardan zekat veremez. Bir eczacı, ancak sattığı ilaçları zekat olarak verebilir vaya altın olarak verir. Konfeksiyon veya bakkal dükkanda bulunan malzemelerini veremez. Halıcı yada mobilyacı ancak ticaretini yaptığı, sattığı malları zekat olarak verebilir. Oyuncakçı mal olarak başka bir şey veremez. Bazıları, fakire ne versen alır, yeter ki ver, fakir alır diyorlar. Evet, fakir razı olur, ancak önemli olan, fakirin rızası değil, Allahü teâlânın ne emrettiğidir. Kumarda da, faizde de, zinada da tarafların rızası vardır, ancak Allah’ın rızası yoktur. Önemli olan Allah’ın emridir.

Hile-i şeriyye, harama mağruz kalmamak için kurtuluşu bulmak demektir. Haramı helal veya helali haram kılmak için hile-i şeriyye yapılmaz. Veya birinin hakkına engel olmak yada haksız mal elde etmek için hile yapmak caiz olmaz.