Zekât Kimlere Verilmez, sözlük anlamı bereket, çoğalma, artma, iyi hal, övgü ve temizlik olan zekât islami bir tabir olarak, belirli olan malın bir bölümünün Allah rızası gözetilerek zekât alabilecek fakir fukarayı gözetmek amacı ile verilmesidir. İslam'ın beş şartından birisi olan zekât Medine de hicretin 2'ci yılında Müslümanlara farz kılınmıştır.
Kur'an'ı Kerim'de "Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin. " (Bakara, 2/43, 110, Hac, 22/ 78, Nur, 24/ 56, Mücadele, 58/ 13, Müzzemmil, 73/ 20)
" Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğim, artırıp yücelteceğin bir sadaka al ve onlar için dua et. Çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah işitendir, bilendir. " (Tevbe, 9/ 103) buyrulmaktadır.
Sevgili Peygamber Efendimiz (S A V) zekât konusun da ise şöyle buyurmuştur, " Mallarınızı zekât ile koruyunuz" (Nisap dinimizin koyduğu zenginlik ölçüsüdür. Borcundan ve asıl ihtiyaçlarından başka malı veya parası olan kimse zengin sayılır.)
Zekât Kimlere Verilmez?
- Zekât gerçek ihtiyaç sahibi dahi olsalar kesinlikle şu kişilere verilmez.
- Baba, anne, büyük baba, büyük annelere verilmez.
- Zekât verecek kişinin kendi kızı ve oğlu, oğlundan olan torunları, kızı kızından olan torunları ve evlat ve torun çocuklarına zekât verilmez.
- Müslüman olmayan kişilere zekât verilmez.
- Aynı evde yaşayan eşler yani koca karısına, Hanım kocasına zekât veremez.
Yukarıda belirttiğimiz kişilerin dışında zekât herkese verilebilir.
Zekât nakit para olarak verilebileceği gibi gıda veya diğer ihtiyaç maddeleri olarak da verilebilir. Yani bu durumda zekât ihtiyaç sahibinin gereksinimlerini karşılamak amacı ile giyim, eşya ve gıda maddesi olarak zekât verebiliriz.
Zekât Vermenin Belli Bir Vakti Var mıdır?
Zekât vermenin herhangi bir vakti olmadığı gibi, kişiye Farz olduğu zamandan başlayarak zekâtın verilmesi gereklidir. Zekât vermek için Ramazan ayını veya başka bir ayın beklenmesi gerekli değildir. Zekâtın üzerine farz olduğu kişilerin, en kısa sürede zekâtlarını fakir fukaraya vermeleri uygun olur. Zekâtın tamamının bir kişiye verilip verilmeyeceği konusunda ise şafiler ve Hanefiler göre fakir fukaranın, ihtiyacını karşılayacak miktarda zekât vermek makbuldür. Bu nedenle Hanefiler açısından verilecek zekât şayet ayrı ayrı kişilere verildiğinde çok ufak miktarlara bölünecekse, zekâtın tümünün bir kişiye verilmesi daha uygun olarak kabul edilmektedir. Misal olarak evlenmek amaçlı borçlanan fakir bir kişiye borcunun tamamını kapatacak miktarda zekât toplu olarak verilebilir. Ayrıca borcu olan bir fakirin tüm borcunu kapatacak kadar zekât verilebileceği gibi ayrıyeten fakirin elinde biraz para kalacak kadarda zekât verilebilir. Zekât durumu iyi olmayan başta kardeş, hala, dayı, amca ve teyzeye verilebilir. Hatta yakın akrabaya öncelik tanıyarak zekât verilmesi çok daha makbuldür. Bu konu hakkında da bir hadisi şerifte ise" Fakirlere verilen sadaka bir sadakadır, akrabaya verilen sadaka ise iki sadaka değerindedir. Akrabaya verilen sadakanın yanı sıra zengin bir koca kendisinden fakir karısına zekât veremez. İmam Muhammet, İmam Şafii, İmam Malik ve İmam Ebu Yusuf'a göre, zengin olan bir kadın eşine zekât verebilir. Ayrıca Kayınvalide ve Kayınpeder yoksul damadına zekât verebilmesinin yanı sıra zengin damat da yoksul kayınvalidesine ve kayınpederine zekât verebilir.
